ابن قیم رحمه الله میگوید: «اگر مردم با دنیا اظهار بینیازی کردند، تو با الله بینیازی کن، و اگر با دنیا شاد شدند تو با الله شاد باش، و اگر با محبوبان خود انس گرفتند، تو انس خود را با الله قرار ده، و اگر خود را به پادشاهان و بزرگان خود شناساندند و به آنان نزدیک شدند تا از طریق آنان به عزت و سربلندی دست یابند، تو خود را به الله بشناسان و خواهان محبت او شو تا اوج عزت و بلندی را به دست آوری».
و ابو سلیمان میگوید: «خوش به حال کسی که یک گام او [کاملا] درست باشد و از آن هدفی جز [خشنودی] الله نداشته باشد».
فَحَيَّ عَلَى جَنَّاتِ عَدْنٍ فَإِنَّهَا = پس بشتابید به سوی بهشتهای ماندگار
مَنَازِلُنَا الأُوْلَى وَفِيهَا المُخَيَّمُ = منزلهای نخستین ما که در آن خیمههاست
وَحَيَّ عَلَى رَوْضَاتِهَا وَخِيَامِهَا = و بشتابید به سوی باغها و خیمههای آن
وَحَيَّ عَلَى عَيْشٍ بِهَا لَيْسَ يُسْأَمُ = بشتابید به سوی آن زندگی که در آن خستگی، کسلی و دلتنگی نیست.
در حدیثی که ابوهریره رضی الله عنه روایت نموده، رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: «الله متعال نود و نه اسم دارد، هرکس آنها را حفظ کند، وارد بهشت میشود؛ و الله متعال وتر (فرد) است و وتر را دوست دارد». [به روایت بخاری و مسلم و لفظ از مسلم است].
پس پروردگار ما فرد و یکتا است، شریک و نظیری ندارد؛ بلکه معبود یکتایِ یگانهی بیهمتاست؛ کسی که نه زاده شده و نه میزاید؛ و هیچ همتا و مانندی ندارد.
و پروردگار ما در صفات کمال و جلال یکتاست.
در ربوبیت و الوهیتش یکتاست و در صفات و افعالش مثل و مانند و شبیه و نظیری ندارد؛ چون از هر جهت در نهایت کمال است. (لَيۡسَ كَمِثۡلِهِۦ شَيۡءٞۖ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ) «هیچ چیز مانند او نیست و او شنوای بیناست». [الشورى: ۱۱] (وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ كُفُوًا أَحَدُۢ) «و هیچکس همانند و همتای او نبوده و نیست». [الإخلاص: ۴] (هَلۡ تَعۡلَمُ لَهُۥ سَمِيّٗا) «آیا [همانند و] همنامی برایش میشناسی». [مريم: ۶۵] (فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ) «پس همتایی برای الله قرار ندهید، در حالی که [حقیقت را] میدانید». [البقرة: ۲۲]
هرکس به این امر اقرار کند، در برابر الله متعال خاکسار و فروتن میشود؛ او را دوست خواهد شد و به او امیدوار شده و یکتایش میداند. بر او توکل میکند و به سوی او بازمیگردد و عبادتش برای او را خالص میگرداند؛ و الله متعال ما را جز برای همین هدف خلق نکرده است: (وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ ) . «و جن و انس را فقط برای این آفریدهام که مرا عبادت كنند [و از بندگىِ دیگران سر باز زنند]». [الذاريات: ۵۶] و این یعنی یکتا و یگانه شمردن الله متعال در عبادت.
و هرچه جز او زوج است؛ و در دایرهی مخلوقات، هیچ چیزی استقرار نداشته و باقی نخواهد ماند، مگر در دایرهی زوجیت: (وَمِن كُلِّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَيۡنِ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ) «و همه چیز را به صورت زوج آفریدیم؛ باشد که پند گیرید». [الذاريات: ۴۹] و مردم به یکدیگر نیازمند هستند؛ (وَرَفَعۡنَا بَعۡضَهُمۡ فَوۡقَ بَعۡضٖ دَرَجَٰتٖ) «و آنان را نسبت به هم به درجاتی برتری بخشیدهایم». [الزخرف: ۳۲]
چه بسا حال و وضع آنان به جایی برسد که به مخلوقات تکیه کنند و خالق را فراموش نمایند؛ و چنان مخلوقات را دوست داشته باشند که الله متعال را دوست دارند و چه بسا بیشتر. و اینگونه دلها از خالق متوجه مخلوق شود! (وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَندَادٗا يُحِبُّونَهُمۡ كَحُبِّ ٱللَّهِۖ) «برخی از مردم همتایانی غیر از الله را [برای عبادت] برمیگزینند و آنها را همچون الله دوست دارند». [البقرة: ۱۶۵]
این درحالی است که قلبها با محبت کسی سرشته شدهاند که به آنها نیکی کند؛ و شیطان از همین جا وارد میشود.
و اینجاست که الله متعال بندگان را از گرفتار شدن به شرک هشدار میدهد - چه متوجه باشند و چه ندانسته گرفتار آن شوند - مانند کسانی که محبوب خود را رب یا شفیع خود قرار میدهند؛ الله عزوجل میفرماید: (فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ) «پس همتایانی برای الله قرار ندهید، در حالی که [حقیقت را] میدانید». [البقرة: ۲۲]، و الله عزوجل میفرماید: (أَمِ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ شُفَعَآءَۚ قُلۡ أَوَلَوۡ كَانُواْ لَا يَمۡلِكُونَ شَيۡـٔٗا وَلَا يَعۡقِلُونَ) «آیا [مشرکان] غیر از الله شفیعانی انتخاب کردهاند؟ بگو: حتی اگر آنها مالک چیزی نباشند و [چیزی را] درک نکنند». [الزمر: ۴۳]
و الله متعال میفرماید: (قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ) «بگو: او، الله یگانه است». [الإخلاص: ۱] این قاعده را مد نظر داشته باش: ایمان ظاهری و باطنی است؛ و رسول الله صلى الله عليه وسلم این قاعده را برای امتش یادآور میشود: «و او وتر (فرد) است و وتر (عدد فرد) را دوست دارد». یعنی الله متعال یکتاست و شریک و همتایی ندارد.
محبت الله متعال نسبت به وتر بودن - که همان توحید است - در بسیاری از عبادتهای قولی و عملی مشهود است؛ چنانکه نمازهای فرض پنج تا هستند؛ و نماز شب به وتر ختم میشود؛ و در شستشو، وتر (عدد فرد) بودن مد نظر است؛ و طهارت از نظر تعداد وتر است؛ و تکفین میت با کفنهای وتر است؛ و استغفار بعد از نمازهای فرض، وتر هستند. و بسیاری از اذکار چنیناند.
و پیامبر صلى الله عليه وسلم وتر بودن را در سایر امورش لحاظ میکرد؛ چنانکه به هنگام صبح، هفت خرما میل میکرد و آب را در سه نفس مینوشید.
و از دیگر مصادیقی که نشان میدهد الله متعال وتر (عدد فرد) را دوست دارد، این است که به صورت مشخص نود و نه اسم از اسماء الحسنی را در نظر گرفته که هرکس آنها را بشمارد و حفظ کند، وارد بهشت میشود.
إِلَيْكَ وَجَّهْتُ يَا مَوْلَايَ آمَالِي = ای مولای من، آرزوها و خواستههایم را متوجه تو نمودم
فَاسْمَعْ دُعَائِي وَارْحَمْ ضَعْفَ أَحْوَالِي = پس دعایم را بشنو و به ضعف من رحم بفرما
فَلَا تَكِلْنِي إِلَى مَنْ لَيْسَ يَكْلَؤُنِي = پس مرا به کسی مسپار که مراقبتم نمیکند
وَكُنْ كَفِيلِـي فَأَنْتَ الكَافِلُ الكَافِي = کفیل من باش که تو سرپرست کافی هستی
بارالها، ما با توسل به اسم وتر تو از تو میخواهیم که ما را وارد بهشت کنی و از آتش دوزخ نجات دهی.