په صحیح بخاري کې له ابوهریره رضي الله عنه څخه روایت دی چې رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل: «رَجُلًا مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ سَأَلَ بَعْضَ بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنْ يُسْلِفَهُ أَلْفَ دِينَارٍ، فَقَالَ: ائْتِنِي بِالشُّهَدَاءِ أُشْهِدُهُمْ، فَقَالَ: كَفَى بِاللهِ شَهِيدًا! قَالَ: فَأْتِنِي بِالكَفِيلِ، قَالَ: كَفَى بِاللهِ كَفِيلًا! قَالَ: صَدَقْتَ، فَدَفَعَهَا إِلَيْهِ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى، فَخَرَجَ فِي البَحْرِ فَقَضَى حَاجَتَهُ، ثُمَّ التَمَسَ مَرْكِبًا يَرْكَبُهَا يَقْدَمُ عَلَيْهِ لِلْأَجَلِ الَّذِي أَجَّلَهُ؛ فَلَمْ يَجِدْ مَرْكِبًا، فَأَخَذَ خَشَبَةً فَنَقَرَهَا، فَأَدْخَلَ فِيهَا أَلْفَ دِينَارٍ وَصَحِيفَةً مِنْهُ إِلَى صَاحِبِهِ، ثُمَّ زَجَّجَ مَوْضِعَهَا، ثُمَّ أَتَى بِهَا إِلَى البَحْرِ، فَقَالَ: اللَّهُمَّ! إِنَّكَ تَعْلَمُ أَنِّي كُنْتُ تَسَلَّفْتُ فُلاَنًا أَلْفَ دِينَارٍ، فَسَأَلَنِي كَفِيلاَ، فَقُلْتُ: كَفَى بِاللهِ كَفِيلًا! فَرَضِيَ بِكَ، وَسَأَلَنِي شَهِيدًا، فَقُلْتُ: كَفَى بِاللهِ شَهِيدًا! فَرَضِيَ بِكَ، وَأَنِّي جَهَدْتُ أَنْ أَجِدَ مَرْكِبًا أَبْعَثُ إِلَيْهِ الَّذِي لَهُ فَلَمْ أَقْدِرْ، وَإِنِّي أَسْتَوْدِعُكَهَا، فَرَمَى بِهَا فِي البَحْرِ حَتَّى وَلَجتْ فِيهِ . ثُمَّ انْصَرَفَ وَهُوَ فِي ذَلِكَ يَلْتَمِسُ مَرْكِبًا يَخْرُجُ إِلَى بَلَدِهِ، فَخَرَجَ الرَّجُلُ الَّذِي كَانَ أَسْلَفَهُ؛ يَنْظُرُ لَعَلَّ مَرْكِبًا قَدْ جَاءَ بِمَالِهِ، فَإِذَا بِالخَشَبَةِ الَّتِي فِيهَا المَالُ، فَأَخَذَهَا لِأَهْلِهِ حَطَبًا، فَلَمَّا نَشَرَهَا وَجَدَ المَالَ وَالصَّحِيفَةَ، ثُمَّ قَدِمَ الَّذِي كَانَ أَسْلَفَهُ، فَأَتَى بِالأَلْفِ دِينَارٍ؛ فَقَالَ: وَاللهِ! مَا زِلْتُ جَاهِدًا فِي طَلَبِ مَرْكِبٍ لِآتِيَكَ بِمَالِكَ، فَمَا وَجَدْتُ مَرْكِبًا قَبْلَ الَّذِي أَتَيْتُ فِيهِ، قَالَ: هَلْ كُنْتَ بَعَثْتَ إِلَيَّ بِشَيْءٍ؟ قَالَ: أُخْبِرُكَ أَنِّي لَمْ أَجِدْ مَرْكِبًا قَبْلَ الَّذِي جِئْتُ فِيهِ، قَالَ: فَإِنَّ اللهَ قَدْ أَدَّى عَنْكَ الَّذِي بَعَثْتَ فِي الخَشَبَةِ، فَانْصَـرِفْ بِالأَلْفِ دِينَارٍ رَاشِدًا». «د بني اسرائيلو يوه سړي له بني اسرائيلو څخه وغوښتل چي زر ديناره قرض ورکړي، هغه وويل: ګواهان را ته راوله چي زه يې ګواهان ونیسم، هغه وويل: د ګواهۍ لپاره الله کافي دی! ويې ويل: ماته ضامن او کفیل راوله، ويې ويل: د ضمانت لپاره الله کافي دی! ويې ويل: ته ريښتیا وایي، نو هغه ته يې د ټاکلي وخت لپاره قرض ورکړ، بيا د سمندر خوا ته لاړ او خپل ضرورت يې پوره کړ، بيا د مرکب (کښتۍ) په لټه کې شو، تر څو د ټاکلې نېټې لپاره ځان ورسوي، مګر مرکب (کښتۍ) يې ونه موندله، نو د لرګي يوه ټوټه يې راواخيسته او هغه یې سوری کړ او په هغې کې يې زر ديناره کېښودل، سربېره پر دې یې خپل ملګري ته یو خط پکې دننه کېښود، بيا يې هغه سوری بند کړ، بیا یې سیند ته راوړ، او ويې ويل: اې الله! ته پوهیږې چې ما له فلانکې څخه زر دیناره پور اخیستی و، هغه له ما څخه ضامن وغوښت، ما وویل: الله تعالی د ضمانت لپاره کافي دی! هغه ستا په ضمانت راضي شو، او له ما څخه یې د ګواه غوښتنه وکړه، نو ما وویل: د ګواهۍ لپاره الله کافي دی! هغه ستا په ګواهۍ باندې راضي شو، او ما ډېره هڅه وكړه چې يوه كښتۍ پيدا كړم تر څو هغه پور یې بېرته ولېږم، خو ونه توانېدم او زه دا تا ته سپارم، نو هغه يې په بحر كې وغورځاوه، تر دې چې بحر كې ننوتله. بيا هغه روان شو په داسې حال کې چې هغه د کښتۍ په لټه کې و چې بېرته خپل هېواد ته لاړ شي، نو هغه سړی چې پور یې ورکړی و بېرون ووتلو، ګواکې کومې کښتۍ د هغه مال راوړی وي، هغه لرګی یې وموند چې پکې پیسې وې، نو هغه یې د خپلې کورنۍ لپاره د سوځولو لپاره واخیست، او کله یې چې خلاص کړ، مال او ورقه یې وموندل، بیا هغه سړی راغی چې پور یې اخیستی و، او زر دينار يې له ځانه سره راوړل؛ بیا یې وویل: په الله قسم! ما تر دې دمه هڅه کوله چې یوه کښتۍ پیدا کړم ترڅو ستا مال درته راوړم، نو کومې کښتۍ کې چې راغلم له هغې څخه مخکې ما کېښتۍ ونه موندله، هغه وویل: ایا تا ماته څه لېږلي و؟ ويې ويل: زه درته دا ویل غواړم چې کومې کېښتۍ کې چې راغلم له هغې څخه مخکې ما کېښتۍ ونه موندله، هغه وویل: الله تعالی د هغې څه په ذریعه ستا پور ادا کړ چې تا په لرګي کې رالېږلي و، نو ته له زر دینار سره بېرته بریالی وګرځه». (وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًاۚ) (او حال دا چې تاسو الله پر خپلو ځانونو كفیل (ضامن) ګرځولى دى) [النحل سورت:91 ایت].
او کفیل په لغت کې: ضامن او مسؤول ته وایي.
او زموږ رب عزوجل د مخلوقاتو د چارو مسؤول دی، د هغوی د رزق او روزۍ ضمانت کوي، هغوی ته ګټه رسوي، او له هغوی څخه ضرر لرې کوي.
او ضمانت په دوه ډوله دي:
لومړی عمومي ضمانت:
دا د اسمانونو او ځمکې د ټولو مخلوقاتو لپاره؛ ضمانت او ساتنه، حمایت او مرسته، او هر ډول رزق او روزي، په هر وخت کې ده.
نا شونې ده چې رزق ورکړل شوی خپل ځان لپاره رزق چمتو کړي؛ مګر دا الله تعالی دی چې انسانانو، څارویو او جنین ته د خپلو مېندو په ګېډو کې روزي ورکوي، او مرغان له خپلو ځالو څخه وږي راوځي او بېرته خپلو ځالو ته په ډکو خېټو ګرځي، او همدا راز په دښتو کې حشرات او ځناورو ته روزي ورکوي.
ما ستا مسولیت پر غاړه واخیسته کله چې ته
ته د خپلې مور په ګېډه کې جنین وې
او ستا لپاره مې ستا مور مهربانه وګرځوله
د دردونو سربېره یې ته په خپل غېږ کې اخیستی وي
زه هغه څوک یم چې ستا
پرېشاني او غم کفالت کوم
نو پورته شه له موږ څخه وغواړه
ستا چارو کې به ستا لاس ونیسم
دویم خاص ضمانت:
او دا د هغه اولیاوو او دوستانو لپاره دی چې د هغه ضمانت باندې راضي دي، نو د دوی په ټولو دنیوي او شرعي، ظاهري او باطني چارو کې ضمانت کوي.
هغه لوی ذات د هغوی د ګمان مطابق هغوی سره تعامل کوي، نو هغه د دوی سرپرستي او ساتنه کوي، داسې کفالت چې د هغه مقابل کې څوک مقاومت نشي کولی او هغه لره ضرر هم نشي رسولی.
هر څه چې تا غمجنوي هغه (الله) تا ته بسنه کوي ...
زموږ څښتن جل و علا ضامن دی، او هغه پر هر څه قادر دی، ستا سرپرستي کوي، ستا ټولې ستونزې حل کوي، ستا ټول دردونه په روغتیا اړوي، ستا ټول ارمانونه په حقیقت بدلوي، ستا وېره په امنیت بدلوي، او ستا ټولې اوښکې په موسکا بدلوي؛ نو ځان دې له کمزورۍ، اندیښنو، تشویشونو، خفګانونو او سستوالي څخه خلاص کړه، او کفایت کوونکي ذات ته یې وسپاره.
له خپل ځواک، سلطې او قوت څخه بې زاره یم او زه خپل مولا ته ډېر اړمن یم
كه په انسان باندې آفتونه راشي، او ناخوالي ورباندې راشي، او دروازې يې پر مخ وتړلې شي، او ځمكه ورباندې تنګه شي، او غمونه ورباندې زيات شي، او مخلوق سره هېڅ پناهګاه او پټنځاى و نه مومي..
دلته ده چې مصیبت ځپلی الله تعالی ته رجوع کوي، او مصیبت ځپلی له هغه څخه مرسته غواړي، کاینات ورته اړمن شي، مخلوقات د هغه څخه سوال او غوښتنې کوي، ژبې د هغه ډېر ذکر کوي، زړونه هغه لره اشتیاق پیدا کوي، او توکل کوونکي هغه باندې توکل کوي، مجاهدین هغه باندې اعتماد او تکیه کوي، او الله تعالی د خپل ضامن په توګه نیسي؛ او د رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه روایت دی چې فرمایي: «تَكَفَّلَ اللهُ لمَنْ جَاهَدَ فِي سَبِيلِهِ، لَا يُخْرِجُهُ إِلَّا الجِهَادُ فِي سَبِيلِهِ، وَتَصْدِيقُ كَلِمَاتِهِ بِأَنْ يُدْخِلَهُ الجَنَّةَ، أَوْ يَرْجِعَهُ إِلَى مَسْكَنِهِ الَّذِي خَرَجَ مِنْهُ، مَعَ مَا نَالَ مِنْ أَجْرٍ أَوْ غَنِيمَةٍ» «الله جل جلاله د هغو کسانو ضمانت کوي چې د هغه په لار کې جهاد کوي، او هغه له کور څخه نه باسي مګر د الله تعالی په لار کې جهاد کول، او د هغه په خبرو باندې باور کوي چې هغه به جنت ته داخلوي، یا یې بېرته خپل کور ته ستنوي چې له هغه څخه وتلی و، سره له هغه اجر یا غنیمت څخه چې ترلاسه کړی یې دی». [بخاري او مسلم روایت کړي].
هرڅوک غواړي چې د الله تعالی په ځانګړي کفالت کې پاتي شي؛ دا د پیغمبرانو او صالحانو ریښتیا ویوونکو مقام دی چې په هغه توکل لري، الله تعالی باندې نیک ګمان لري؛ هغوی دې باندې پوه دي چې د دنیا او آخرت خوشحالي هغه وخت ترلاسه کیږي چې الله تعالی د خپلو عزیزانو او دوستانو کفالت وکړي.
نو دلته؛ د دوی لوږه په مړښت اوړي، او تنده یې ماته شي، بیداري یې په خوب، او ناروغي یې په روغتیا بدله شي، محبوس به یې خلاص شي، مسافر به یې بېرته راوګرځي، او غمونه یې پاي مومي؛ ځکه چې دوی د خپل رب په اړه نیک ګمان کوي؛ نو هغه یې خپل ضامن او استازی وټاکه؛ نو الله تعالی غوره حمایت او مرسته کوونکی دی.
نو موږ باندې څه شوي دي چې زړونه مو هغه ته نه یوازې کیږي؟! او موږ باندې څه شوي دي چې خپلو کارونو او اړتیاوو کې هغه باندې اعتماد نه کوو؟! نو موږ څومره د هغه ځواک او بډاینې ته اړمن یو، موږ لره ځواک نشته پرته د هغه له ځواک او توفیق څخه، موږ لره د ګناهونو څخه د ځان ساتنې او د نفس له بدیو څخه د مخنیوي بله لاره نشته مګر د هغه په واسطه، موږ یې کمزوري پیدا کړي یو، موږ ضعیف پیدا شوي یو، او کمزوري به مړ کیږو؛ (وَخُلِقَ ٱلۡإِنسَٰنُ ضَعِيفٗا) او انسان ډېر كمزورى پیدا كړى شوى دى. [النساء سورت:28 ایت].
د الله تعالی سره تړون..
او زموږ کفالت کوونکی رب جل جلاله: ډېر قدردان او ښکلی دی، مهربان، بډایه، او د ستاینې وړ دی، د پراخو ثوابونو مالک، او د خپلو مهربانو بندګانو سره مینه لري، او هغه خوښ ګڼي چې ته د هغه مخلوق سره عاجزي او مهرباني وکړې، او د خپلو وروڼو اندېښنې او غمونه لرې کړي، او واوره هغه څه چې په "صحيح البخاري" کې راغلي: دا چې رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمايي: «أَنَا وَكَافِلُ اليَتِيمِ فِي الجَنَّةِ هَكَذَا» «زه او د یتیم پالونکی به په جنت کې داسې یو»، او په خپلو شهادت او منځنۍ ګوتو سره یې اشاره وکړه.
ابو قتاده؛ د خپل قرضدار څخه خپل قرض وغوښت، نو هغه ورڅخه ورک او پناه شو، بيا يې پيدا كړ، هغه ورته وويل: زه ناداره يم، هغه ورته وويل: په الله قسم؟! هغه وویل: په الله قسم!
هغه وویل: ما له رسول الله صلی الله علیه وسلم څخه اورېدلي چې فرمایل یې: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ يُنْجِيَهُ اللهُ مِنْ كُرَبِ يَوْمَ القِيَامَةِ؛ فَلْيُنَفِّسْ عَنْ مُعْسِرٍ، أَوْ يَضَعْ عَنْهُ» «که څوک خوښ ګڼي چې الله تعالی هغه د قیامت د ورځې له سختیو څخه وساتي؛ د نادار او بې وزله لاس نیوی دې وکړي، او یا دې ورته پریږدي». [مسلم روایت کړی].
او له هغه صلی الله علیه وسلم څخه روایت دی چې فرمایل یې: «مَنْ نَفَّسَ عَنْ مُؤْمِنٍ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ الدُّنْيَا؛ نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ كُرْبَةً مِنْ كُرَبِ يَوْمَ القِيَامَةِ، وَمَنْ يَسَّرَ عَلَى مُعْسِرٍ؛ يَسَّرَ اللهُ عَلَيْهِ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ» «څوک چې له مؤمن څخه د دنیا له غمونو څخه یو غم لرې کړي؛ الله تعالی به د قيامت د ورځې له سختيو څخه يو سختي له هغه څخه لرې کړي، او څوک چې نادار باندې اسانتيا راولي؛ الله تعالی به ورته په دنیا او آخرت کې اسانتیا راولي». [مسلم روایت کړی].
څوک چې نرمي کوي د برکت څېښتن کیږي او سختي کوونکی به تاوتریخوالی او ستونزو سره مخ شي او د الله تعالی په وړاندې نیکي ترټولو غوره پایله لري
او الله تعالی د نیکۍ کوونکي داسې مرستندوی دی چې ساری نلري تر ټولو ښه وینا کوونکی انسان ښه عمل کوونکی انسان دی وینا تر هغه وخته اعتبار نه لري تر څو چې عمل سم نه وي
اې الله! زموږ پالنه وکړه، او خپل جنت ته مو داخل کړه.