ابن القیم رحمه الله فرمایي: «کله چې خلک په دنیا بسیا شي، نو ته په الله تعالی بسیا شه، او که هغوی په دنیا خوشحاله شي، نو ته په الله تعالی خوشحاله شه، او که چېرته هغوی خپلو عزیزانو سره انس او محبت کوي، نو ته الله سره انس او محبت غوره کړه، او که هغوی له خپلو پاچاهانو او مشرانو سره اشنا شي ترڅو د هغوی له لارې عزت او سرلوړي ترلاسه کړي، نو ته الله تعالی سره تعرّف او شناخت پیدا کړه، او هغه سره د مینې له لارې ځان نږدې کړه، په دې توګه به له شک پرته جلال او لوړوالی ترلاسه کړې».
او ابو سلیمان وایي: «مبارکي دې وي هغه چا ته چې یو ګام د الله تعالی د رضا لپاره پورته کوي». "مبارک دی هغه څوک چې یو ګام د سپېڅلي ذات الله لپاره پورته کوي او له له پرته یې د بل چا خوښي مراد نه وي."
نو تلپاتې باغونو ته ودرومئ، ځکه چې هغه
زموږ لومړني کورونه دي چې په هغې کې مېشت کېږو
او د هغې باغیچو او خېمو ته ودرومئ
او داسې ژوند ته ودرومئ چې په هغې کې ستړیا نشته
له ابوهریره رضي الله عنه څخه روایت دی چې هغه صلی الله علیه وسلم وفرمایل: «لِـلَّـهِ تِسْعَةٌ وَتِسْعُونَ اسْمًا؛ مَنْ حَفِظَهَا دَخَلَ الجَنَّةَ، وَإِنَّ اللهَ: وِتْرٌ، يُحِبُّ الوِتْرَ» «د الله تعالی نهه نوي نومونه دي؛ څوک چې هغه حفظ کړي جنت ته به داخل شي، او الله تعالی: وتر (تنها) دی، او تنهایي خوښوي». [بخاري او مسلم روایت کړي دي - او دا د هغه لفظ دی -].
نو زموږ رب جل و علا چې طاق دی؛ هېڅ شریک یا مثیل نلري، بلکې هغه واحد رب او بې نیازه (بې حاجته) دى؛ نه يې (څوک) زېږولى دى او نه دى (له چا) زېږول شوى دى، او د ده هېڅوک سیال (او) برابر نشته.
او زموږ رب عزوجل په خپل ذات کې د کمال او د عظمت په صفاتو کې بې ساري دی.
او هغه جل جلاله په خپل ربوبیت او الوهیت سره یوازې او تنها دی، او په خپلو صفتونو او عملونو کې هېڅ مثیل، ورته والی، نظیر، او مثل نلري؛ په ټولو برخو کې د هغه جل جلاله د بشپړتیا له کبله. (لَيۡسَ كَمِثۡلِهِۦ شَيۡءٞۖ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ) (د هغه په مثل هېڅ شى نشته او هم دغه ښه اورېدونكى، ښه لیدونكى دى). [الشورى سورت:11 ایت]، (وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ كُفُوًا أَحَدُۢ) (او د ده هېڅوک سیال (او) برابر نشته). [الإخلاص سورت:4 ایت] (هَلۡ تَعۡلَمُ لَهُۥ سَمِيّٗا) (ایا ته د ده كوم همنام پېژنې!) [مريم سورت: 65 ایت]، (فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ) نو له الله سره هېڅ قسمه شريكان مه جوړوئ، حال دا چې تاسو پوهېږئ). [البقرة سورت:22 ایت].
نو څوک چې دا ومني او اقرار وکړي؛ د الله تعالی په وړاندې به عاجزي او تسلیمي غوره کړي، او یوازي الله تعالی سره به مینه وکړي، او یوازې له هغه څخه به امید ولري، او یوازې پر هغه به توکل کوي، او یوازې هغه ته به رجوع کوي، او د هغه عبادت په اخلاص سره کوي، نو الله تعالی موږ نه یو پیدا کړي مګر ددې شیانو لپاره: (وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ ) (او ما پېریان او انسانان نه دي پیدا كړي مګر د دې لپاره چې دوى زما عبادت وكړي). [الذاريات سورت:56 ایت]، او هغه: د الله تعالی یوازېوالی په عبادت کې دی.
او له هغه څخه پرته ټول جفت (جوړه) دي؛ او له مخلوق څخه دي، او دا د ازدواج څخه پرته نه سمیږي او استقرار نه مومي : (وَمِن كُلِّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَيۡنِ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ) (او له هر څېز څخه مونږ دوه قسمه جوړې (نر او ښځه) پیدا كړي دي، د دې لپاره چې تاسو پند واخلئ). [الذاريات سورت: 49 ایت]، او دا ځکه چې خلک یو بل ته اړتیا لري؛ (وَرَفَعۡنَا بَعۡضَهُمۡ فَوۡقَ بَعۡضٖ دَرَجَٰتٖ) (او په درجو كې مو د دوى ځینې د ځینو نورو له پاسه پورته كړي دي). [الزخرف سورت:32 ایت].
او کېدای شي چې دوی پر مخلوق تکیه وکړي او خالق هېر کړي، او د هغوی مینه له مخلوق سره تر دې حده ورسیږي چې الله تعالی سره یې لري او یا له هغه څخه هم ډېر؛ تر دې چې زړونه له خالق څخه مخلوق ته وګرځي! (وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَندَادٗا يُحِبُّونَهُمۡ كَحُبِّ ٱللَّهِۖ) (او په خلکو كې ځېنې هغه څوک دي چې له الله نه غیر شریكان نیسي، له هغوی سره مینه كوي له الله سره د مینې په شان). [البقرة سورت:165 ایت].
زړونه د هغه چا سره مینه کوي چې له هغې سره یې ښه کړي وي، او ددې لارې څخه شیطان عبور کوي.
نو دلته؛ الله تعالی مخلوق ته خبرداری ورکړی چې شرک کې واقع نشي! - لکه د هغه چا په شان چې محبوب خپل رب او یا شفاعت کوونکی ونیسي؛ نو الله تعالی فرمايي: (فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ) (نو له الله سره هېڅ قسمه شريكان مه جوړوئ، حال دا چې تاسو پوهېږئ). [البقرة سورت 22 ایت]، الله عزوجل فرمایي: (أَمِ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ شُفَعَآءَۚ قُلۡ أَوَلَوۡ كَانُواْ لَا يَمۡلِكُونَ شَيۡـٔٗا وَلَا يَعۡقِلُونَ) (بلكې ایا دوی له الله نه غیر شفاعت كوونكي نیولي دي، ته (دوی ته) ووایه: ایا (دوی به شفاعت كوي!) اګر كه دوى په داسې حال كې وي چې نه د څه شي مالكان وي او نه عقل لري) [الزمر سورت:43 ایت].
او د هغه تعالی دغه قول: (قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ) (اې نبي!) ته (دوى ته) ووایه: شان دا دى چی الله یو دى). [الإخلاص سورت:1 ایت] دلته قاعده عملي کیږي چې: ایمان ظاهري او باطني بڼه لري، او رسول الله صلی الله علیه وسلم خپل امت ته دغه قاعده بیانوي: «او هغه: وتر (تنها) دی، وتر خوښوي». یعنې: الله تعالی یو دی، هېڅ شریک نلري او هېڅ سیال نلري.
د هغه تعالی مينه له وتر سره څرګندېږي - کوم چې: توحید دی - په ډېری قولي او فعلي عبادتونو کې څرګند دي؛ فرض لمونځونه: پنځه، او د شپې لمونځ (تهجد) پای یې وتر (تاق)، او غسل: وتر (تاق)، او د پاکوالي عددونه: وتر (تاق)، او مړو ته کفن ورکول: وتر (تاق)، او د فرضي لمونځو وروسته استغفار ویل: وتر (تاق)، او همدارنګه نور ډېر اذکار.
او رسول الله صلى الله عليه وسلم په خپلو ټولو چارو کې وتر (تاق) مراعتول؛ له هغه صلی الله علیه وسلم څخه د سهار پیلول په اوو کجورو سره ثابت شوي دي، او همدارنګه د اوبو څښل په درې ساګانو باندې.
او د الله تعالی مينه له وتر (تاق) څخه: دا ده چې هغه تعالی ځان لپاره نهه نوي ښکلي نومونه ځانګړي کړي دي، دا چې څوک يې حفظ کړي جنت ته به داخل شي.
اې زما ربه، ما خپل امیدونه تاته متوجه کړي
زما دعا واوره او زما په کمزوري حال باندې رحم وکړه
ما هغه چا ته مه سپاره چې ما باندې خیال نشي ساتلی
ته زما کفیل شه، ځکه ته کافي کفالت کوونکی یې
اې الله! موږ ستا په وتر (تاق) نوم باندې غوښتنه کوو چې: موږ جنت ته داخل کړه، او له جهنم څخه مو وساته.