94
که اړتیاوو محاصره کړي، او ستونزې درباندې راشي، او اندېښنې مو را ګیر کړي، پورونه ډیر شي، او روزي تنګه شي، نو پدې وخت کې سخي ذات، د غم او تکلیف لرې کوونکی، او د مجبورانو غږ ته ځواب ورکوونکي ته وګرځه.
په ترمذي کې راغلي: چې رسول الله -صلی الله علیه وسلم- وفرمایل: «إِنَّ اللهَ جَوَادٌ يُحِبُّ الجُودَ» "الله سخي دی او سخاوت خوښوي". [صحیح حدیث دی]
شیخ السعدي -رحمه الله- فرمايلي: الجواد، پدې معنا: چې هغه –سبحانه و تعالی-، مطلق سخي دی، چې په ټولو موجوداتو باندې خپل سخاوت خپور کړي، او هغه یې په خپل فضل، سخاوت او ډول ډول نعمتونو سره ډک کړي دي.
او په خپل سخاوت سره یې هغه کسان ځانګړي کړي دي چې له هغه څخه د ویلو په ژبه او یا د حالت په ژبه غوښتنه کوي؛ که هغه نیک کس وي یا بد، مسلمان وي یا كافر، څوك چې له الله څخه غوښتنه وكړي، هغه ته د هغه غوښتنه وركوي، او هغه څه چې يې ترې غوښتی وي ورکوي یې؛ ځکه چې هغه -جل و علا- ډېر مهربان او رحم کوونکی دی. (وَمَا بِكُم مِّن نِّعْمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْأَرُونَ) (او پر تاسو چې هر نعمت شوى دى، نو د الله له طرفه دى، بیا چې كله تاسو ته ضرر درورسېږي، نو (بيا هم) خاص هغه ته زاري كوئ). [النحل سورت: ایت 53]".
مخلوق د هغه نافرماني کوي.. مګر هغه د هغوی په بسترونو کې داسې ساتنه کوي لکه چې هیڅ نافرماني یې نه وي کړي، داسې یې ساتي لکه چې هیچ ګناه یې نه وي کړي.. خطاکارانو باندې فضل کوي، او ګناه کار ته مهلت ورکوي او پر توبه کوونکي باندې رحم کوي.
هغه د ټولو بندګانو څخه بډای دی؛ سره لدې هم هغوی باندې د نعمتونو، سخاوت، مهربانۍ، فضل، مهلت ورکولو له لارې مينه کوي.
او د الله –عزوجل- خزانې ډکې دي؛ په مصرف کولو باندې نه کمیږي، په صحیح روایت کې راغلي چې رسول الله -صلی الله علیه وسلم- وفرمایل: «يَدُ اللهِ مَلْأَى لاَ يَغِيضُهَا نَفَقَةٌ، سَحَّاءُ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ، أَرَأَيْتُمْ مَا أَنْفَقَ مُنْذُ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ؟ فَإِنَّهُ لَمْ يَغِضْ مَا فِي يَدِهِ» «د الله تعالی لاس ډک دی، نفقه کول یې نه کموي، او هغه د شپې او ورځې لخوا ډیر انفاق کوي، ایا تاسو پوهیږئ چې هغه د اسمانونو او ځمکې له پیدا کولو راهیسې څومره مصرف کړی؟ نو هر هغه څه چې د هغه په لاس کې وو ندي کم شوي». [ بخاري روایت کړی - او دا د هغه قول دی - او مسلم روایت کړی].
(سحاء) : په دايمي توګه ورول.
او (الغیض): کمښت.
له بندګانو څخه هغه چا سره مینه کوي څوک چې ورته امید ولري، او له هغه څخه هیله او غوښتنه وکړي؛ تر څو هغوی باندې خپل فضل او نعمتونه ډیر کړي: حتا تر دې چې د هغه له فضل او مهربانۍ څخه پرې ولوريږې، او له هغه چا څخه ناراضه کیږي چې هغه څخه څه و نه غواړي، او په ترمذي کې راغلي دي چې هغه – صلی الله علیه وسلم- وفرمایل: «مَنْ لَمْ يَسْأَلِ اللهَ يَغْضَبْ عَلَيْهِ» "څوک چې له الله څخه و نه غواړي، هغه څخه ناراضه کیږي". [حسن حدیث دی]، په بل حدیث کې راغلي دي چې هغه –صلی الله علیه وسلم- وفرمایل : «لَيْسَ شَيْءٌ أَكْرَمُ عَلَى اللهِ مِنَ الدُّعَاءِ» "د الله په نزد له دعا څخه بل هیڅ شی د عزت وړ نه دی". [حسن حدیث دی. ترمذي روایت کړی].
هغه سخي دی، او د هغه سخاوت ټول کاینات یې ... په فضل او کرم سره را ګیر کړی
او هغه سخي دی، او هغه یو سوالګر نه مایوسه کوي ... که څه هم هغه د کفارو له قوم څخه وي
مؤمن او ډاډمن بنده هغه دی: څوک چې د سخاوت صفت ولري، او د الله د فضل، مهربانۍ او سخاوت په لټه کې وي، او پوهیږي چې سخي او مهربان الله به د خپل له فضل، برکت او احسان څخه په پراخه کچه هغه باندې سخاوت وکړي، (مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ كَرِيمٌ) (څوك دى هغه كس چې الله ته قرض وركړي، ډېر ښكلى قرض (حسن) نو چې هغه (الله) دغه (قرض) د ده لپاره دوه چنده كړي او د ده لپاره ډېر د عزت اجر دى). [الحديد سورت: ایت 11]، (وَعْدَ اللَّهِ ۖ لَا يُخْلِفُ اللَّهُ وَعْدَهُ) (وعده كول د الله، الله د خپلې وعدې مخالفت نه كوي). [الروم سورت: ایت 6]، هغه الله ته د نږدې کیدو لپاره انفاق کوي.
او زمونږ پیغمبر -صلی الله علیه وسلم- د ټول مخلوق څخه سخي دی؛ هغه په ښو کارونو کې په خلکو کې تر ټولو ډیر سخي و، او هغه د خوشې شوي اس څخه ډېر سخي و، او په رمضان کې تر هر وخت ډېر سخي و.
وفي «صحيح مسلم»: "ما سئل رسول الله -صلى الله عليه وسلم- على الإسلام شيئًا إلا أعطاه، قال: فجاءه رجل فأعطاه غنـمًا بين جبلين، فرجع إلى قومه؛ فقال: يا قوم! أسلموا، فإن محمدًا يعطي عطاءً لا يخشى الفاقة!"، وما سئل شيئًا قط فقال: لا. په صحیح مسلم کې راغلي: "له رسول الله -صلی الله علیه وسلم- څخه به د اسلام لپاره څه نه غوښتل کیده مګر دا چې هغه به ورکول، هغه وویل: یو سړی راغی او د دوو غرونو په منځ کې چې پسونه و هغه ته یې ورکړل، هغه سړی خپل قوم ته لاړ او ویې ویل: اې زما قومه، اسلام قبول کړئ، ځکه چې محمد داسې سخاوت کوي چې له فقر څخه نه ویریږي!" او له ده څخه هېڅکله هم کوم څه نه ندي غوښتل شوي چې هغه ورته: نه ویلي وي.
کله چې ته ورشې هغه به خوشحاله ووینې ... لکه څنګه چې ته هغه ته هغه څه ورکوې چې ته یې غوښتنه کوې
الجود ( سخاوت): هر عیب پوښوي.
په سخاوت سره ځان پټ کړه ځکه چې سخاوت هر عیب ... پټوي لکه څنګه چې ویل شوي
الجواد (سخاوت کوونکی): د خپل سخاوت په وجه په خلکو باندې مشري کوي.
كه سختي نه واى، نو ټولو خلکو به سیادت او مشري کوله ... سخاوت فقر او جګړه مرګ زیږوي
اې الله اې جواد ذاته! له خپلو برکتونو څخه موږ باندې مهرباني وکړه.