58
موږ د شبنم په څیر یوه خبره واوریدله ... نو هغې په نفس کې بدلونونه او نوښتونه راوستل
نو هغې زموږ امیدونه تازه کړل ... او زموږ د دردونو لپاره د آرامتیا ځای وګرځیده
عطا وویل: «طاووس – رحمه الله- ماته راغی او راته یې وویل: اې عطا ! هغه چا ته خپل شکایت مه وړاندې کوه چې خپله دروازه یې ستا پر مخ تړلي وي، له هغه چا څخه خپل حاجتونه وغواړه چې دروازه یې د قيامت تر ورځې پورې درته خلاصه وي، ستا څخه غواړي چې له هغه څخه وغواړې او د قبلیدو ژمنه یې هم درسره کړیده».
(فَاسْتَغْفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ ۚ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٌ مُّجِيبٌ) (نو تاسو لده نه مغفرت وغواړئ، بیا تاسو ده ته رجوع وكړئ، بېشكه زما رب ډېر نژدې دى، د دعا قبلوونكى دى). [هود سورت: ایت 61].
زموږ رب –سبحانه و تعالی- ځواب ورکوونکی دی، هغه ذات چې خپل سوالګر ته هغه څه ورکوي چې هغه یې غواړي، پریشان او اندیښمنو سره مرسته کوي، ویریدونکو ته خوندیتوب او امان ورکوي، آن تر دې چې هغه چا سره مرسته کوي چې هغوی کافران دي، او هغه یې په ورځ کی د یو ساعت لپاره هم ندی پیژندلی ! هغه د دوي غوښتنې ته ځواب ورکوي، او په خپل سخاوت سره د دوی سختۍ لمنځه وړي، چې شاید هغوی ایمان راوړي.
خو ډېری خلک کوښښ کوي چې احسان هېر کړي، له ښه وو او نېکیو څخه انکار وکړي، الله –عزوجل- فرمايي: (فَإِذَا رَكِبُوا فِي الْفُلْكِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى الْبَرِّ إِذَا هُمْ يُشْرِكُونَ) (نو كله چې دوى په كښتۍ كې سواره شي (، نو) دوى الله بولي، په داسې حال كې چې خاص هغه لره دین خالص كوونكي وي، نوكله چې هغه (الله) دوى ته وچې ته نجات وركړي (نو) ناڅاپه دوى (له الله سره) شریكان نیسي). [العنكبوت سورت: ایت 65].
او د خلکو پر مخ که دروازې وتړلی شي، او ځمکه پرې راتنګه شي، او د دوی لپاره غمونه سخت شي، او واقعې لویې شي، او په مخلوقاتو کې ددوی لپاره هیڅ پناه ځای او پټنځای و نه موندل شي؛ هغوی په خپل فطرت سره الله –سبحانه و تعالی- ته رجوع کوي، او د هغه خوا ته پناه وړي، او د هغه په درشل باندې پرېوځي: (ثُمَّ إِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيْهِ تَجْأَرُونَ) (بیا چې كله تاسو ته ضرر درورسېږي، نو (بيا هم) خاص هغه ته زاري كوئ). [النحل سورت: ایت 53].
او د الله کرم، مهرباني او احسان څخه دا چې: هغه خوښوي چې له هغه څخه په سختیو او اسانیو وختونو کې غوښتنه وشي، او څوک چې الله د اسانیو په وخت کې وپیژني هغه یې د سختیو په وخت کې پیژني، له هغه –صلی الله علیه وسلم- څخه په صحیح توګه روایت شوي چې فرمایي: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَسْتَجِيبَ اللهُ لَهُ عِنْدَ الشَّدَائِدِ وَالكَرْبِ؛ فَلْيُكْثِرِ الدُّعَاءَ فِي الرَّخَاءِ» «څوک چې دا خوښوي چې الله یې د مصیبت او د سختیو په وخت کې غوښتنه قبوله کړي؛ نو هغه باید د اسانتیا په وخت کې ډیره دعا وکړي». [حسن حدیث دی. ترمذي روایت کړی].
له امام احمد بن حنبل -رحمه الله- څخه پوښتنه وشوه: زمونږ او د رحمن عرش تر منځ څومره فاصله ده؟ هغه وویل: «د ریښتیني زړه څخه د زړه له کومې دعا کول».
او مومن بنده د دعا د قبلیدو د خنډونو څخه د دعا پر مهال ویریږي، د هغو له جملې څخه:
1- په اخلاص سره د الله خوا ته نه تلل.
2- په مسئله کې قاطعیت او په دعا کې اصرار نه کول.
3- رسول الله -صلی الله علیه وسلم – باندې درود نه ویل.
4- د دعا په قبلیدو باندې تلوار کول.
5- د حرام خوړل، د حرام څښل او یا د حرامو اغوستل.
6- په ښو باندې د امر کولو او له بدیو څخه د منع کولو پریښودل.
په نبوي سنت کې داسې وختونه او حالتونه ذکر شوي دي چې پدې کې تمه کیږي چې دعاګانې به قبولې شي، له هغی له جملې څخه:
1) د اذان او اقامت تر منځ دعا.
2) د شپې په اخري شیبو کې.
3) د سجدې په حالت کې.
4) د جمعې د ورځې یو ساعت.
5) د سفر په وخت کې.
6) د مظلوم دعا.
7) زوی ته د پلار ښیرا.
او پدې کې موضوع پراخه ده، مګر کله چې ته خپل لاسونه پورته کوې په یاد ولره چې دا ستا د رب لخوا تا باندې فضل دی، هغه غواړي چې تا ته درکړي. نو ښه ګومان او د مسئلې اراده وکړه؛ الله –جل و علا- وفرمایل: (ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ) (تاسو ما وبلئ چې زه ستاسو دعا قبوله كړم). [غافر سورت: ایت 60].
علي بن ابي طالب -رضي الله عنه- وفرمایل: "په دعا سره د مصیبتونو فوجونه له منځه ویسئ".
انس بن مالک -رضي الله عنه- فرمایلي: "د دعا څخه مه عاجزه کیږه؛ ځکه چې له دعا سره هیڅوک له منځه نه ځي".
ابن حجر -رحمه الله- فرمایلي: "دعا کوونکي ته ځواب ورکول کیږي، مګر د ځوابونو په توپیر سره؛ ځینې وختونه په هغه شکل راځي چې دعا کوونکي غوښتی وي، او ځینې وختونه د هغه بدله ورکول کیږي".
زه تا ته پناه دروړم او ستا پرته بل څوک پناه ورکولی نشي ... نو دې ضعیف بنده ته چې ستا د حمایت غوښتونکی دی پناه ورکړه ... زه ضعیف یم، ستا په ځواک باندې مرسته غواړم ... زما ګناهونه او نافرمانۍ ستا په ځېنو قوتونو سره ... اې زما ربه ما ګناه کړې ده او زما ګناهونو ډیر په تکلیف کړی یم ... نشته د هغو بخښونکې پرته له تا څخه
اې الله زه دعا کوم چې زما تیروتنې و بخښې ... او په خپل هدایت سره زما مرسته او مدد وکړې ... نو زما دعا قبوله کړه او زما زاریو ته ځواب راکړه ... هغه کس به یوه ورځ هم نا امیده نشي چې له تا څخه یې څه غوښتلي وي او هیله یې کړي وي
ابن القیم -رحمه الله- فرمايي: "د بنده لپاره دا بده خبره ده چې بندګانو ته سوال وکړي؛ حال دا چې د هغه مولا لره ټول هغه څیزونه شته چې هغه یې غواړي!".
اې ځواب ورکوونکی الله! زموږ دعا قبوله کړه، زموږ په ضعف رحم وکړه، او مونږ او زمونږ مور او پلار له اور څخه وژغوره.