94
İhtiyaçlar seni kuşatırsa, başına aksilikler gelirse, endişeler etrafını sararsa, borçların artarsa, geçim kaynakların daralırsa yapman gereken şey el-Cevâd'a (çok cömert olan) yönelmendir. O endişeleri gideren, dertleri çözen ve darda kalıp ihtiyaç sahibinin duasını kabul edendir.
Tirmizi'de bir hadiste şöyle rivayet edilmiştir: Nebi -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: «Muhakkak Allah Cevâd’dır/cömerttir, cömertliği sever.» [Sahih bir hadistir].
Şeyh Sa'dî -Allah ona rahmet etsin- şöyle demiştir: El-Cevâd isminin manası: Allah -Subhânehû ve Teâlâ- ihsanıyla bütün varlıkları kuşatan, kâinatı lütfu, keremi ve çeşitli nimetleriyle dolduran mutlak cömert olandır.
Allah'ın cömertliği, iyi olsun kötü olsun, Müslüman olsun kâfir olsun, sözlü olarak veya lisanıhâl ile isteyenlere mahsustur. Kim Allah'tan isterse ona istediğini verir ve onu umduğuna kavuşturur. Muhakkak ki Allah -Subhânehû ve Teâlâ- ihsanı bol ve çok merhametli olandır. (Nimet olarak size ulaşan ne varsa, Allah'tandır. Sonra size bir zarar dokunduğu zaman da yalnız O’na yalvarırsınız.) [Nahl Suresi: 53].
Yarattıkları O'na isyan ederler. O, sanki O'na isyan etmemişler gibi onları yataklarında gözetir. Sanki günah işlememişler gibi onları korur. Hata yapanlara karşı lütufkârdır. Günahkâra mühlet verir. Tövbe edene merhamet eder.
O, kullarının hiç birine muhtaç değildir. Bununla beraber onlara nimetler vererek, cömert davranak, keremiyle ve mühlet vererek kullarına sevgisini gösterir.
Allah -Azze ve Celle-'nin hazineleri doludur; infak onu eksiltmez. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'den sahih olarak rivayet edilen bir hadiste o şöyle buyurmuştur: «Allah'ın eli doludur. Yaptığı lutüflar O'nun elindekileri tüketmez. Gece gündüz lütuflarını sürekli akıtır. Gökleri ve yeri yarattığı günden beri neler verdiğini görmüyor musunuz? (Bütün bu verdikleri) Allah'ın elindeki hiçbir şeyi eksiltmemiştir.» [Buhârî -bu onun lafzıdır- ve Müslim rivayet etmiştir].
(Sehhâu): Sürekli Döken Akıtan.
(El-Gaydu): Noksan eksik olan.
Kullardan, lütuf ve ihsanını artırması için kendisine ümit bağlayanları, kendisinden beklenti içinde bulunanları ve ondan isteyenleri de sever. Öyle ki cömertliğinden ötürü, kendisinden istemeyenlere kızar. Tirmizî'de, Nebî -sallallahu aleyhi ve sellem-'den rivayet edilen bir hadiste o şöyle buyurmuştur: «Kim Allah’tan istemezse Allah o kimseye gazaplanır.» [Hasen bir hadistir] Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'den gelen başka bir hadiste o şöyle buyurmuştur: «Allah katında, duadan daha üstün (kıymetli) bir şey yoktur.» [Hasen bir hadistir. Tirmizî rivayet etmiştir]
O cömerttir, cömertliği varlık âlemini kapsamıştır... (Varlık âleminin) Hepsini lütuf ve ihsanıyla...
O, cömerttir, isteyenin ümitlerini boşa çıkarmaz... O kimse inkârcılar milletinden olsa bile...
Yakinen inanan Mümin kul, cömertlik sıfatıyla vasıflanmış Allah'ın lütfundan, mutlak cömertliğinden ve kereminden ümitvar olan kimsedir. Bilir ki, Allah mutlak kerem sahibi olup kendisine fazlından, bereketinden ve ihsanından kat kat fazlasını verecektir. (Kim Allah'a güzel bir ödünç verecek olursa, Allah da onun karşılığını kat kat sazla verir ve ayrıca onun çok değerli bir mükâfatı da vardır.) [Hadîd Suresi: 11] (Allah, bir vaadde bulunmuştur. Allah vaadinden caymaz ) [Rûm Suresi: 6] O, Allah'a yakınlaşmak için harcar.
Peygamberimiz -sallallahu aleyhi ve sellem- bütün insanların en cömertiydi. O, iyilik konusunda insanların en cömertiydi. Hızlıca koşması için gönderilen atlardan daha cömertti. En cömert olduğu zaman da Ramazan ayıydı.
«Sahih-i Müslim»'de gelen bir hadiste: ''İslâm geldikten sonra Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'den bir şey istendiyse onu mutlaka vermiştir. Kendisine bir adam geldi ve ona iki dağ arasında bulunan bütün koyunları verdi. Bunun üzerine adam kavmine geri döndü: Ey kavmim! Müslüman olun! Çünkü Muhammed öyle ihsanda bulunuyor ki, yokluktan korkmuyor, dedi.'' Kendisinden ne istenirse istensin, hayır demezdi.
Seviçle parlayarak ona geldiğinde onu görürsün... Sanki kendi istediğini ona veriyormuşsun gibi...
Cömertlik, her türlü kusuru örter.
Cömertlikle gizlen, çünkü denildiği gibi cömertlik her kusuru kapatır...
El-Cevâd: Bol bol vermesiyle insanlara hükmeden.
Zorluk olmasaydı, bütün insanlar hükmederdi... Cömertlik fakirleştirir, cesaret ise öldürür...
Ey pek cömert olan Allah'ım! Bize nimetlerinden bol bol ver.